یادداشتی بر فیلم اخراجیها ساخته مسعود ده نمکی
این هفته در معیت و به پیشنهاد دوستی به تماشای فیلم اخراجیها رفتم .توفیق دیدار فیلم در سالن شماره 3 سینما عصر جدید دست داد . سالنی که به قول همان دوست بیشتر شبیه مینی بوس است تا سالن سینما.
بر خلاف دست و پا شکستنها و صف های چند ده متری در ایام جشنواره این روزها خبری از صف و دعوای بر سر بلیط نیست.
داستان پیش از هر چیز گرفتار یک فضای سطحی نگر و شعاریست.فیلم در آیتمهای اول تماشاگر را به یاد فیلمفارسی های دهه 40 و 50 می اندازد. حکایت دل باختن یک جوان بزن بهادر که چند تایی نوچه ی دستمال به دست احاطه اش کرده اند . کوچه پس کوچه های تنگ جنوب تهران و "مجید سوزوکی" عاشق که کپی ناشیانه ای از" رضا موتوری" در مرام و هیبت است.
سازنده فیلم در فضایی استعاری که به شدت محتاج کمدی کلامی شخصیتهای آنست می کوشد سیر تحول عده ای لمپن و قداره کش را به شخصیتهایی که النهایه جان خود را در راه آرمانهای ارزشی از دست می دهند به تصویر بکشد.تلاشی که پیشتر در ژانر کمدی – جنگی " لیلی با من است" و در نوع تاریخی آن سریال" شب دهم " را در حافظه داشته است.
حکایت تا حد زیادی تخیلی از تحول یک شبه انسانها که شاید تنها عرصه واقع شدن آن سینما وتلویزیون مکتبی باشد.فیلم به طرز باور ناپذیری عرصه مدارا ،فرصت بخشی ومسامحه با افرادیست که هیج جایگاهی در دایره قدرت ندارند .هر چند ناخودآگاه یا خودآگاه نویسنده به این باور دارد تنها اخراجیهایی فرصت بازگشت دارند که هیچ پایه فکری و عقلی ندارند و این دایره جایی برای متفکرین ندارد . گاه کارگردان آنچنان غرق این فضای تخیلی تساهل میشود که باور داستان از باور فیلم جنگ ستارگان دشوارتر می شود . بی شک انتظار پذیرفتن افرادی که در جبهه با هم ورق بازی میکنند ، حشیش می کشند ، قمار می کنند و به فر مانده تریاک تعارف می کنند انتظاری عجیب و بیهوده است . خاصه آنکه درست همان مقطع تاریخی اوج بگیر و ببندها ،باید و نباید ها وشلاق و زندانها در فرسنگ ها دورتر از جبهه ها و در پشت دیوار خا نه ها بوده است !
از سویی دیگر ده نمکی در تمام فیلم می کوشد کمال ورشد را حرکت به سوی مقصودی تعریف کند که مد نظر اوست .به بیانی واضحتر شخصیتها آنگاه رستگار می شوند که به نقطه ای گام بر دارند که به آنها گفته شده است. خالکوبی بازوی یک لات را تنها خاک گور می تواند تطهیر کند و نه چیزی جز آن . تمام این تحولات گل درشت و یک شبه تنها قرار است به یک هدف غایی رهنمون شود ، نقطه ای که مطلوب ومولود یک ایدئولوژی است.
نوشتار داستان با امداد از شعار و جذابیت های کمدی واقعیت تحول بطئی انسانها را در مقابل انقلاب یک شبه آنها کمرنگ می نماید . گونه ای به پرده در آوردن تعزیه حر و امام حسین .
از سویی فیلم مملو از شخصیت های پیرامونیست که حضور آنها در فیلم هیچ توجیه مشخصی ندارد ، از مطرب متظاهر به نابینایی که به آنی عشق جبهه به سرش می زند تا فرمانده جانباز ارتش که خود را در میان افراد گردان در حال آموزش جا داده است! تلاشی که محصول ناپختگی و دستپاچگی سازنده در به تصویر در آوردن تمام زوایای جنگ است .
در پایان شاید این فیلم را بتوان یک بازسازی غیر حرفه ای از کلیشه های دهه 40 تا سینمای جنگ دانست . تلاشی که شاید در گیشه بتواند به مدد برخی جذابیتهای خنده آور توفیقاتی بدست آورد. هر چند کارگردان این فیلم انتظار داشت که در جشنواره امسال همگان در مقابل ساخته اش تعظیم نمو ده و با یک بغل پر از سیمرغ به سوی حسین الله کرم برود ولی ظاهرا اخراجی ها چیزی ورای تلاش برای تلطیف یک تفکر به ظاهر پشیمان نبود .
ترانه آزادی فروردین 86
مشکل هنر در کشور ما این است که همه می خواهند اول حرف بزنند و بعد فکر می کنند چه جوری. برای همین همه در این کشور سرچشمه ی هنر هنرمند می شوند. خوش حال شدم فیلم را ندیدیم با این که کنجکاو بودم... موفق باشی.
سلام دوست عزیز استفاده کردیم
بسیار سرسبز و خوشبخت باشید
با وجود تعداد بازدید کننده های وبلاگتان احساس می کنم فقط شما می توانید بهترین و بزرگترین کمک را به من و خودتان کنید
عیدتان را تبریک می گویم و به شما عیدی می دهم برای گرفتن عیدی به وبلاگ ما سر بزنید
قدم سبزتان بروی تخم چشم ما
بسیار خوشحال می شوم با هم درباره موضوع وبلاگم همکاری کنیم پس به حضورتان در وبلاگم دعوتتان می کنم
پیروز باشید
www.rezanaghizadeh.mg-blog.com
naghizadeh.reza@gmail.com
رضا نقی زاده
به نظر من هم فیلمش مذخرف بود، نمی‌دونم برای چی انتظار داشته سیمرغ هم بگیره.
در ضمن سال نو مبارک :)
مرسی واقعا ، درسته متن قبلی بهت بدو بیراه گفتم اما خب واقعا خوب می نویسی کاریش نمی شه کرد ،خوب نقدش کردی . خب فکر می کنه که با پول می تونه همونطور که فیلم ساخته ، سیمرغ ببره ! خوش بگذره
با عرض سلام وبلاگ خوبی دارین اگه میخواین بازدید وبلاگ شما دو ویا حتی سه برابر بشه به وبلاگ من یه سری بزن
از طرف سلوا دختر بابا
سلام
وبلاگ جالبی داری.فیلمو هنوز ندیدم ولی ندیده باهات موافقم!
به منهم سر بزن
موفق باشی.
سبک نوشتنت را دوست داشتم. با اجازه ات مطلب دندون دندونم کن را لینک کردم.
البته نمیدانم بخاطر خواب آلودگی من بود یا واقعا اینطور است که برای خواننده به طور کامل واضح نیست موضعت نسبت به موضوعاتی که از آنها مینویسی.مثلا در نوشته ات راجع به فیلم ۳۰۰ متوجه نشدم که قلمت حماقت و تناقض رفتار آقایان را در باب تمدن گذشته ی ایران هدف میگیرد و اینکه نگذاشته اند جوانان ایران تمدن گذشته ی مملکتشان را بخوبی بشناسند؟که در اینصورت؛ فرزندان ایران حتی نمی دانند تخت جمشید کجاست و تیسفون کجا....این چه انتظار یاوه ایست از آنان دارید.... چندان متناسب به نظر نمیرسد.
امیدوارم جسارت نکرده باشم.خوشحال میشوم بتوانیم با هم گفتگو کنیم.
نقد کامل و به جایی بود. من هم هفتهء پیش این فیلم رو دیدم و از ضعف‌های زیاد فیلم خیلی تعجب کردم، به خاطر چیزایی که از جشنواره شنیدم. متاسفانه فیلم از نظر تکنیکی بسیار سطح پایینی داره.به نظر من یک فیلم اول باید خصوصیات فیلم بودن و یک اثر هنر بودن رو داشته باشه حتی اگر کارگردان صرفاً برای شعار دادن و غیر واقعی نشون دادن تاریخ از اون استفاده بکنه. طراحی لباس و صحنه کاملاً نا همگون منو خیلی نا امید کرد. متکی بودن به لهجه ترکی و اصطلاحات لاتی برای فروش فیلم و جذب مخاطب خیلی توی ذوق می‌زنه.
نقد منصفانه ای بود.
معلومه که اخراجی ها چندان بویی از سینما نبرده..ولی این هم معلومه که خوب داره می فروشه...حالا سووال اینجاست که این فیلم بری از هنر پرفروش بهتره یا فیلم های هنری ابوالفضل جلیلی و فلان و بهمان که نه زحمت این رو به خودشون می دن که اکران بشن و نه اگر اکران بشن..چیز به درد بخوری می فروشن..؟
یعنی تو این حال و روز سینمای ما..ساختن کدومشون به نفع سینماست..؟
اخراجی ها فیلم بدیه..در این شکی نیست..یک فیلم بد که تو پرداخت شونه به شونه سریال های تلویزیونی در مورد جنگ می زنه...ولی..واقعیت امر اینه که همین فیلم بد..تونسته..جایزه ویژه تماشاگرا رو تو جشنواره بگیره...این یعنی تماشاگر خاص سینمای ما..که صف ها و بی انصافی ها و بی برنامگی ها و و...جشنواره رو به جون خریده که فیلم ببینه..این فیلم رو انتخاب کرده ...
این از این.
همین فیلم همین الان تو تمام سینماها..تهرون وشهرستان..داره می فروشه..این هم از تماشاگر عام سینما..
خب..اولین چیزی که به ذهن من می رسه اینه که کاری که بقیه نتونستن انجام بدن ده نمکی کرد..
حالا هر چی هم..اون حضرات بیان و بگن ما دنبال تماشاگر خاص سینما می گردیم...و خودمون هم می دونیم که فیلممون کم می فروشه و از این اباطیل ..فرقی تو اصل ماجرا نمی کنه که فیلم های این دوستان نمی تونه بفروشه ...و همین مساله فیلم هاشون رو تبدیل می کنه به نقض غرض..
مگه سینمایی که دیده نشه..هم سینماست؟معلومه که نه..
به هزار دلیل..دلیل اول هم اینکه تهیه کننده که مغز خر نخورده پولش رو اینجوری هدر بده..
به یاد گاوخونی افتادم..یک فیلم تجربی پونصد میلیون تومنی که اصلا معلوم نشد برای چی ساخته شد..
من گاوخونی رو تو بعد از ظهر یه روز تعطیل تو سپیده دیدم...سینما ..خلوت بود و فقط چند دختر و پسر باهوش تر از ما...که فهمیده بودن سینما به دردی بهتر از فیلم دیدن هم می خوره..انتهای سینما داشتن به امورات خودشون می رسیدن...!ما هم خنگ خدا..تا آخر فیلم نشستیم دیدم..هر چند که یه ربع از فیلم رفته..دوستم گفت اگر همین الان بریم چقدر از پول بلیت رو پسمون می دن..و وقتی فهمید پولی در کار نیست تا اخر فیلم خندید و فحش داد ....
من هنوز اخراجی ها را ندیده ام و نمی توانم قضاوت کنم. ولی مساله ای که هست اینه که دقیقا افرادی که به ده نمکی به خاطر ساخت فیلم با بودجه ی خصوصی، زیاد انتقاد می کنند، از سوی دیگر درباره ی فیلم های بی محتوا و غیر جذاب ابوالفضل جلیلی با بودجه ی دولتی سخنی نمی گویند. تا به حال چند نفر، از تماشای فیلم های جلیلی حس خوبی داشته اند و به او به عنوان یک فیلمساز، باور پیدا کرده اند؟ اگر غیر از این ها بوده، کدام فیلم ابوالفضل جلیلی، جز تجربه هایی لازم برای یک فیلمساز تجربی، قدمی ملی یا اجتماعی و فرهنگی بوده که نیاز به سرمایه گذاری دولتی داشته است؟ امیدوارم من اشتباه کنم.
ساله اینجاست که ما هنوز نتونستیم بین یه فیلم هنری خوب و تماشاگر ارتباط برقرار کنیم..یعنی نمی تونیم یه فیلم سینمایی با استانداردهای بالا بسازیم که تماشاگر رو هم به سینما بکشونه..دلیل عمده اش هم اینه که فکر می کنیم این دوتا رو نمی شه جمع کرد.شاید به این دلیل که تماشاگر ما می یاد سینما برای تفریح محض. و حتی حوصله دنبال کردن یه داستان پیچیده تفکر برانگیز رو هم نداره..اینجوریه که کلاه قرمزی بیشتر از پنهان هانکه می فروشه..خب حالا چرا اینجوریه کاری ندارم..ولی سووال اینجاست که این سینمای رو به موت به کدوم نوع فیلم و فروش بیشتر احتیاج داره..به فیلم هنری کم فروش یا فیلم بی هنر پرفروش..
و یه سووال دیگه..جایگاه نهاد سینما تو جامعه امروز ما چیه..؟
حالا یه بنده خدایی باا فتخار میگفت : ده نمکی بچه محل ماست.خیلی روشنفکره !
بعد یاد این افتادم این حضرت در تفضلات خود فرموده بودند یک روزی که : هم انقلاب فرزندان خود را میخورد و هم فرزندان انقلاب ُ انقلاب را میخورند....راستیتش من هم تحت تاثیر این تبلور روشنفکری قرار گرفتم . به نظرم این گرته برداری اصلا آشنا نیومد.
باید قبول کرد که توی حوزه کمدی و کمیک ما تاریخ سینمای ایران خیلی کمرنگ بوده و تنها فیلم مطرحی که میشه نام برد؛ اجاره نشینها بوده .
به کار بردن یک سری از جمله ها برای من نوعی به عنوان یک مخاطب بسیار آشنا بود.چرا که قبلا در قالب اس ام اس یا جک شنیده بودم و تکراری بود.
در اینکه فیلمنامه ضعیف بود حرفی نیست اما من از بازی ارژنگ خوشم اومد.خیلی این نقش بهش می اومد خداییش
با اخراجی ها خندیدم ، انقدر که متصدی سینما ، نزدیک بود از سالن اخراجم کند . "فقط" خندیدم!
اگر با دید یک یادداشت به این نوشته نگاه کنیم، مورد قبول است. به نظر من نگارنده سعی کرده که نقدی بر فیلم بنویسد اما شروع آن را با زبان وبلاگی آغاز کرده ولی بلافاصله وارد فضای نقد رایج در مطبوعات شده. به نظر من علی‌رغم اشاره به نقاط ضعف فیلم، مطلب می‌توانست کامل‌تر از این باشد.
این مطلب به نظر من نیاز به اضافه کردن اطلاعات بیشتر و تنظیم مجدد دارد.
به شخصه نقد آرش خوشخو با رویکرد چرا اخراجیها فیلم خوبی نیست؟ و با عنوان «فرزند زمان خویشتن!» را نمونه کاملی می‌دانم:
http://40cheragh.org/40cheragh/News.aspx?NID=467
قای ده نمکی حالا به صورت دیگر در خدمت حزب الله است.
آدم باید خیلی ساده باشه که گول این فیلم رو بخوره. دیگه با این حرفها نمیشه برای حزب الله آبرو دست و پا کرد.
فکرش را بکنید چه کسی بهتر از ده نمکی می توانست این حرف را بزند!؟
باید به آقای ده نمکی گفت (...) در 18 تیر 78 (...) هم معتقد به مدارا و فرصت دادن بودی!!؟؟
اخراجی ها بدترین لوس ترین فیلمی که تا به حال دیده بودم
آقایان عبدی و و امین حیایی باید پاسخگو باشند که آیا بعد از این دوست دارن پول هنرشان را بخورند یا لوده گی هاشونو!
هیج فکر کردید که چرا این فیلم انقدر فروش کرده است؟؟ من از چند نفر پرسیدم وگفتم به چه دلیل از این فیلم لذت بردید بیشتر پاسخهایی که شنیدم واقعا جالب بود :خیلی ها می گفتند چون ما را خنداند!! از صحبت هایی که کردم این نتیجه را گرفتم که مردم برای تفریح میروند سینما و دوست دارند فیلمی را ببینند که تمام خستگی کار را از تنشان بدر کند و لذت ببرند..خیلی ها برایشان مهم نیست که از نظر موضوعی و نوع فیلم و چیزهای دیگر عالی باشد...خیلی ها فقط برای تفریح و خنده به سینما می روند پس یک فیلم کمدی را ترجیح میدهند...خیلی ها میگفتند چون شنیده بودیم این فیلم کمدی است به دیدن آن آمدیم!من هم این فیلم را دیدم و فقط خندیدم..در کل میتوان گفت این فیلم فقط برای خندیدن خوب بود البته نه آنقدر هم خوب....!